സര്‍ക്കാര്‍ പൊതുജനാരോഗ്യ സംരക്ഷണ പദ്ധതിയിലൊന്നാണ് കാരുണ്യ ആരോഗ്യ സുരക്ഷ പദ്ധതി (കെ എ എസ് പി). കേരള ജനസംഖ്യയുടെ ഏറ്റവും താഴെയുള്ള 40% വരുന്ന 42ലക്ഷത്തിലധികം ദരിദ്രരും ദുര്‍ബലരുമായ കുടുംബങ്ങള്‍ക്ക് (ഏകദേശം 64 ലക്ഷം ഗുണഭോക്താക്കള്‍) ദ്വിതീയ, ത്രിതീയ തലപരിചരണത്തിനും ചികിത്സക്കുമായി ആശുപത്രിയില്‍ പ്രവേശിക്കേണ്ടി വന്നാല്‍ പ്രതിവര്‍ഷം 5 ലക്ഷം രൂപ ചികിത്സക്കായി കൊടുക്കുന്ന ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ പദ്ധതിയാണ് കാരുണ്യ ആരോഗ്യ സുരക്ഷ പദ്ധതി അഥവാ (കെ എ എസ് പി).

സര്‍ക്കാര്‍ സ്‌പോണ്‍സര്‍ ചെയ്ത എല്ലാ ആരോഗ്യ പരിരക്ഷകളും സംയോജിപ്പിക്കാന്‍ കേരള സര്‍ക്കാര്‍ നിലവില്‍ തീരുമാനിച്ചിരിക്കുന്നു. ആര്‍ എസ് ബി വൈ (കേന്ദ്ര, സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ സംയോജിത പദ്ധതി, പ്രീമിയം 60:40 അനുപാതത്തില്‍ പങ്കിടുന്നു), സമഗ്ര ആരോഗ്യ ഇന്‍ഷുറന്‍സ് പദ്ധതി, ചിസ് (കേരളസര്‍ക്കാര്‍ പൂര്‍ണമായും സ്‌പോണ്‍സര്‍ ചെയ്ത പദ്ധതി, അതായത് മുഴുവന്‍ പ്രീമിയവും സംസ്ഥാനം അടയ്ക്കുന്നു ), മുതിര്‍ന്ന പൗരന്‍മാര്‍ക്കായുള്ള സമഗ്ര ആരോഗ്യ ഇന്‍ഷുറന്‍സ് പദ്ധതി – എസ്ചിസ് (ആര്‍എസ്ബിവൈ / ചിസ്‌കുടുംബങ്ങളിലെ 60 വയസ്സിനും അതിനു മുകളിലും പ്രായമുള്ള എല്ലാ മുതിര്‍ന്ന ഗുണഭോക്താക്കള്‍ക്കും നല്‍കി വരുന്ന പദ്ധതി. ഒരുഗുണഭോക്താവിന് 30,000രൂപ അധിക കവറേജ്‌നല്‍കി വരുന്നു), കരുണ്യ ബെനവലന്റ്ഫണ്ട്-കെബിഎഫ് (ലോട്ടറി വകുപ്പ് വഴി നടപ്പിലാക്കിയ ട്രസ്റ്റ്‌മോഡല്‍ പദ്ധതി) ഒപ്പം ആയുഷ്മാന്‍ ഭാരത് – പ്രധാന്‍മന്ത്രി ജന്‍ ആരോഗ്യ യോജന (പിഎംജെവൈ) എന്നിവ കാരുണ്യ ആരോഗ്യ സൂരക്ഷാ പദ്ധതിയുമായി (കെ എ എസ് പി) ഒരുമിച്ചു ചേര്‍ക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചിരിക്കുന്നു.

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ആരോഗ്യ പരിരക്ഷാ പദ്ധതിയാണ് ആയുഷ്മാന്‍ ഭാരത്പി.എംജെവൈ പദ്ധതി. ദ്വിത്വീയ ത്രിദീയ തല ചികിത്സക്കായി പ്രതിവര്‍ഷം 5 ലക്ഷം രൂപ ദരിദ്രരും ദുര്‍ബലരുമായ കുടുംബങ്ങള്‍ക്ക് നല്‍കിവരുന്ന ഈ പദ്ധതിയില്‍ ഏകദേശം 50 കോടി ഗുണഭോക്താക്കള്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യന്‍ ജനസംഖ്യയുടെ ഏറ്റവും താഴെയുള്ള 40% വരും ഈ ജനവിഭാഗം. ഇതു പ്രധാനമായും യഥാക്രമം ഗ്രാമ-നഗര പ്രദേശങ്ങളിലെ സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക ജാതി സെന്‍സസ് 2011(എസ്ഇസിസി 2011)യും തൊഴിലും അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് നിര്‍ണ്ണയിച്ചിട്ടുള്ളത്. 2008ല്‍ ആരംഭിച്ച നിലവിലുള്ള രാഷ്ട്രീയ സ്വയം ഭീമ യോജന (ആര്‍ എസ് ബി വൈ) ഇതില്‍ഉള്‍പ്പെടുന്നു. പിഎംജെവൈ പദ്ധതി പ്രകാരം മേല്‍പരാമര്‍ശിച്ചിരിക്കുന്ന കവറേജില്‍ ആര്‍ എസ് ബി വൈ പദ്ധതി ഉള്‍പ്പെട്ടിട്ടുള്ളതും എന്നാല്‍ 2011-എസ്‌ഇസിസി ഡാറ്റാബേസില്‍ ഇല്ലാത്തതുമായ കുടുംബങ്ങളും ഉള്‍പ്പെടുന്നു. പിഎംജെവൈ പദ്ധതിക്ക് പൂര്‍ണമായും സര്‍ക്കാര്‍ ധനസഹായം നല്‍കി വരുന്നു, നടപ്പാക്കാനുള്ള ചെലവ് പൂര്‍ണ്ണമായും കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകള്‍ തമ്മില്‍ പങ്കിടുന്നു. കേരളസംസ്ഥാനം എന്‍എച്ച്എയുമായി 2018 ഒക്ടോബർ 31ന് കരാറില്‍ ഒപ്പു വെച്ചു, ഈ പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്നതിനു സംസ്ഥാന ആരോഗ്യ ഏജന്‍സി (എസ്എച്ച്എ) രൂപീകരിച്ചു. കാരുണ്യ ആരോഗ്യ സൂരക്ഷ പദ്ധതി (കെ എ എസ് പി)യെന്നു ഇതു അറിയപ്പെടുന്നു.

2020 ജൂലൈ 1 മുതല്‍ കേരളസര്‍ക്കാര്‍ ഈ പദ്ധതി പുതുതായി രൂപീകരിച്ച സംസ്ഥാന ആരോഗ്യ ഏജന്‍സി (എസ്എച്ച്എ) വഴി നേരിട്ട് നടപ്പാക്കുന്നതായിരിക്കും. പ്രൈവറ്റ് എംപാനല്‍ ആശുപത്രികളുടെ ക്ലെയിമുകള്‍ ഒരു ടിപിഎ /ഐഎസ്എ ഏജന്‍സിക്കു നല്‍കുന്നതായിരിക്കും. ടെന്‍ഡര്‍ പ്രക്രിയയിലൂടെ തിരഞ്ഞെടുത്ത ടിപിഎ ഹെറിറ്റേജ് ഹെൽത്ത് ഇന്‍ഷുറന്‍സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡാണ്.

KASP-PMJAY പ്രത്യേകതകള്‍
• പൂര്‍ണ്ണമായും സര്‍ക്കാര്‍ നിയന്ത്രണത്തില്‍ നടപ്പാക്കുന്ന പദ്ധതിയാണിത്.
• ഇതുപ്രകാരം സര്‍ക്കാര്‍ സ്വകാര്യ മേഖലകളിലെ ചികിത്സക്കായി ഓരോ വര്‍ഷവും അര്‍ഹതപ്പെട്ട കുടുംബങ്ങള്‍ക്കു 5 ലക്ഷം രൂപ വരെ ലഭിക്കുന്നതായിരിക്കും.
• പരിപൂര്‍ണ്ണമായ ചികിത്സ ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ നല്കപ്പെടുന്നു
• ചികിത്സ രംഗത്തെ വര്‍ദ്ധിച്ചു വരുന്ന ചെലവുകള്‍ താങ്ങാന്‍ സാധാരണക്കാര്‍ക്കു ഈ പദ്ധതി ഒരു കൈത്താങ്ങ് ആയിരിക്കും.
• പരിശോധനക്കോ ചികിത്സക്കോ വേണ്ടി ആശുപത്രിയില്‍ പ്രവേശിക്കപ്പെടുന്നതിനു മുന്‍പുള്ള 3 ദിവസത്തെ ചെലവും കൂടാതെ       ആശുപത്രി വാസത്തിനു ശേഷമുള്ള 15 ദിവസത്തെ ചെലവും ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ നിര്‍വഹിക്കപ്പെടുന്നതായിരിക്കും.
• കുടുംബാംഗങ്ങങ്ങളുടെ പ്രായം, ലിംഗം എന്നിവ പരിഗണിക്കാതെ തന്നെ എല്ലാ വ്യക്തികള്‍ക്കും ചികിത്സ ആനുകൂല്യം KASP-PMJAY      പദ്ധതിയിലൂടെ ലഭിക്കുന്നതായിരിക്കും.
• സര്‍ക്കാര്‍ സ്വകാര്യ ആശുപത്രിയെന്ന പരിഗണന കൂടാതെ രാജ്യത്തെ തെരെഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട എല്ലാ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ നിന്നും പണമീടാക്കാതെ തന്നെ ചികിത്സ ലഭിക്കുന്നതായിരിക്കും.

•ഈ ക്ലൈമില്‍ മരുന്നുകള്‍, മറ്റാവശ്യ വസ്തുക്കള്‍, പരിശോധനകള്‍, ഡോക്ടര്‍ ഫീസ്, മുറി വാടക, ഓപ്പറേഷന്‍ തീയറ്റര്‍ ചാര്‍ജുകള്‍ , ഐസിയു ചാര്‍ജ്ജ്, ഭക്ഷണം, ഇംപ്ലാന്‍റ് ചാര്‍ജുകള്‍ എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുന്നതായിരിക്കും.
• ചികിത്സയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുണ്ടാകാന്‍ സാധ്യതയുള്ള മറ്റു അനുബന്ധ പ്രത്യാഘ്യാതങ്ങള്‍ക്കും സഹായം ലഭിക്കുന്നതായിരിക്കും.

KASP-PMJAY മേന്മകള്‍
വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ നിലനില്‍ക്കുന്ന വ്യത്യസ്ത പദ്ധതികള്‍ പ്രകാരം ഓരോ കുടുംബത്തിനും 30000 മുതല്‍ 300000 വരെയുള്ള ചികിത്സ ചെലവുകളാണ് നിലവില്‍ നല്കപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്.എന്നാല്‍ KASP-PMJAY പദ്ധതി പ്രകാരം 5 ലക്ഷം രൂപവരെ ചികിത്സക്കായി വിനിയോഗിക്കാവുന്നതാണ്.
• കണ്‍സള്‍ട്ടേഷന്‍, മെഡിക്കല്‍ പരിശോധനകള്‍, ചികിത്സകള്‍
• മെഡിസിനും അനുബന്ധ വസ്തുക്കളും
• അതി തീവ്ര പരിചരണ വിഭാഗം
• രോഗ നിര്‍ണ്ണയവും ലാബ് പരിശോധനകളും
• ഇംപ്ലാന്‍റേഷന്‍
• താമസ സൗകര്യം
• തുടര്‍ ചികിത്സ
ഇത്തരത്തില്‍ വിവിധ ചെലവുകള്‍ക്കായി ഒരു കുടുംബത്തിലെ മുഴുവന്‍ വ്യക്തികള്‍ക്കോ അല്ലെങ്കില്‍ ഒരു വ്യക്തിക്കു മാത്രമായോ ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ സഹായം ലഭിക്കുന്നതായിരിക്കും. മാത്രമല്ല ഈ പദ്ധതിക്കു കുടുംബാംഗങ്ങളുടെ പ്രായ പരിധിയോ കുടുംബാംഗങ്ങളുടെ എണ്ണമോ ഒരു അര്‍ഹത മാനദണ്ഡമായിരിക്കില്ല. പദ്ധതിയില്‍ അംഗമാകുന്ന ഏതൊരു വ്യക്തിക്കും മുന്‍ഗണന മാനദണ്ഡങ്ങളില്ലാതെ ചികിത്സ സഹായം ലഭിക്കുന്നതായിരിക്കും.

ആരോഗ്യകിരണം

പതിനെട്ടുവയസ്സില്‍ താഴെ പ്രായമുള്ള കുട്ടികളുടെ സമഗ്ര ആരോഗ്യസംരക്ഷണത്തിനുള്ള സേവനങ്ങള്‍ ഒരു കുടക്കീഴില്‍ ഉറപ്പുവരുത്തുന്ന പദ്ധതിയാണ് ആരോഗ്യ കിരണം. രാഷ്ട്രീയ ബാല്‍ സ്വാസ്ഥ്യ കാര്യക്രം(RBSK) പദ്ധതി പ്രകാരം ചികിത്സ സഹായം ലഭിക്കുന്ന 30 രോഗങ്ങള്‍ക്ക് പുറമെയുള്ള എല്ലാരോഗങ്ങള്‍ക്കും(OP/IP) ആരോഗ്യകിരണം പദ്ധതിയിലൂടെ ചികിത്സ സഹായം ലഭിക്കും. എ.പി.എല്‍/ ബി.പി.എല്‍ വ്യത്യാസമില്ലാതെയാണ് പരിഗണന. ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ മരുന്നുകള്‍, പരിശോധനകള്‍, ചികിത്സകള്‍ എന്നിവ എല്ലാ സര്‍ക്കാര്‍ ആശുപത്രികളില്‍ നിന്നും സൗജന്യമായി ലഭിക്കും. ആശുപത്രിയില്‍ ലഭ്യമല്ലാത്തവ ആശുപത്രിയുമായി എംപാനല്‍ ചെയ്തിട്ടുള്ള തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ നിന്നും തികച്ചും സൗജന്യമായി ഗുണഭോക്താക്കള്‍ക്ക് ലഭ്യമാക്കാവുന്നതാണ്

2022 നവംബര്‍ 1 മുതല്‍ സ്റ്റേറ്റ് ഹെല്‍ത്ത് ഏജന്‍സി വഴിയാണ് ആരോഗ്യകിരണം പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്നത്.

ഗുണഭോക്താക്കള്‍

• ഒരു വയസ്സു മുതല്‍ പതിനെട്ടുവയസ്സില്‍ താഴെ പ്രായമുള്ള കുട്ടികള്‍.
• മാതാപിതാക്കള്‍ കേന്ദ്രസംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ ജീവനക്കാരോ, ആദായനികുതി ദായകരോആകാന്‍ പാടില്ല.
• ഒരു വയസ്സുവരെ കുട്ടികളുടെ ചികിത്സ JSSK സ്കീമില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നതാണ്.

ചികിത്സ

• പദ്ധതിയില്‍ വരുന്ന OP സേവനങ്ങള്‍ക്കായി പ്രത്യേകം OP പോര്‍ട്ടലും IP സേവനങ്ങള്‍ക്കായി ABPMJAY TMS പോര്‍ട്ടലുമാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്.
• ഗുണഭോക്താവ് ചികിത്സയ്ക്കായി ആശുപത്രിയെ സമീപിക്കുമ്പോള്‍ ആദ്യം ആ കുടുംബം ABPMJAY പദ്ധതിയില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ടിണ്ടോ എന്ന് പരിശോധിക്കണം. ആയതിനു ശേഷം ടി കുടുംബം കേന്ദ്രസംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ ജീവനക്കാരോ, ആദായനികുതി ദായകരോ ആണോ എന്ന് പരിശോധിച്ച് ഉറപ്പ് വരുത്തിയതിന് ശേഷം ആരോഗ്യകിരണം സ്കീമില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്താവുന്നതാണ്.

ശ്രുതിതരംഗം

ശ്രുതിതരംഗം (കോക്ലിയര്‍ ഇംപ്ലാന്റേഷന്‍ സ്കീം) 0-5 വയസ് പ്രായമുള്ള ശ്രവണ വൈകല്യമുള്ള കുട്ടികള്‍ക്ക് സൗജന്യ കോക്ലിയര്‍ ഇംപ്ലാന്റേഷന്‍ ശസ്ത്രക്രിയയും ഓഡിറ്ററി വെര്‍ബല്‍ ഹാബിലിറ്റേഷനും (എവിഎച്ച്) നല്‍കുന്നു. പൊതു ധനസഹായത്തോടെയുള്ള വിവിധ ആരോഗ്യ ധനസഹായ പരിപാടികള്‍ സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി, 2023-24 വര്‍ഷം മുതല്‍ കുട്ടികള്‍ക്കായുള്ള കോക്ലിയര്‍ ഇംപ്ലാന്റേഷന്‍(ശ്രുതി തരംഗം)പദ്ധതി സംസ്ഥാന ആരോഗ്യ ഏജന്‍സി വഴി നടപ്പിലാക്കാന്‍ കേരള സര്‍ക്കാര്‍ തീരുമാനിച്ചു.ശ്രുതിതരംഗത്തിനുള്ള ചെലവ് ഒരു രോഗിക്ക് 5,20,000/- രൂപയായിരിക്കും.

ശ്രുതിതരംഗം പദ്ധതിയുടെ നടത്തിപ്പിനായി GO(Rt).No.1530/2023/H&FWD തീയതി 27.06.2023 പ്രകാരം രൂപീകരിച്ച ഒരു സാങ്കേതിക സമിതിയാണ് പദ്ധതിയില്‍ ലഭിക്കുന്ന അപേക്ഷകളുടെ സൂക്ഷ്മപരിശോധനയ്ക്കും പദ്ധതി നടത്തിപ്പിന് ആവശ്യമായ മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും നല്‍കുന്നതിനുമുള്ള ചുമതല നിര്‍വ്വഹിക്കുന്നത്.

സാങ്കേതിക സമിതി ഘടന:

Sl No.	Role	Official
1	Convenor	Joint Director (Operations), State Health Agency, Kerala
2	Member	State Nodal Officer, Child Health, National Health Mission, Kerala
3	Expert Member	HoD, Dept. of ENT, Govt. Medical College, Thiruvananthapuram
4	Expert Member	HoD, Dept. of ENT, Govt. Medical College, Kottayam
5	Expert Member	HoD, Dept. of ENT, Govt. Medical College, Kozhikkode
6	Expert Member	Dr. C John Panicker, Good Health ENT Centre, Thiruvananthapuram
7	Expert Member	Dr. Manoj, Managing Director, Dr. Manoj’s ENT Super Specialty Institute & Research Center, Kozhikkode

ശ്രുതിതരംഗത്തിന് കീഴില്‍ അപേക്ഷ ലഭിച്ച് മൂന്ന് മാസത്തിലൊരിക്കല്‍ അല്ലെങ്കില്‍ 10 പ്രവൃത്തി ദിവസങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ കമ്മിറ്റി യോഗം ചേരേണ്ടതാണ്.

കമ്മിറ്റിയുടെ ചുമതലകള്‍·

• പദ്ധതി നടപ്പാക്കലിന്റെ നിരീക്ഷണം·
• സ്കീം ആനുകൂല്യങ്ങള്‍ക്കായി ലഭിച്ച അപേക്ഷയുടെ മൂല്യനിര്‍ണ്ണയം·
• ലഭിച്ച അപേക്ഷകളില്‍ തീരുമാനമെടുത്ത് ആവശ്യമായ വിവരങ്ങള്‍ പ്രൊവൈഡേഴ്സിനെ അറിയിക്കുക
• സ്കീമിന് കീഴിലുള്ള ചികിത്സാ പാക്കേജുകളുടെ വില നിശ്ചയിക്കല്‍.·
• പദ്ധതിക്ക് കീഴില്‍ എംപാനല്‍ ചെയ്യുന്നതിനും ചികിത്സാ ആനുകൂല്യങ്ങള്‍ നല്‍കുന്നതിനുമായി ആശുപത്രികളില്‍ നിന്ന് ലഭിച്ച അപേക്ഷകള്‍ പരിശോധിച്ച് തീരുമാനമെടുക്കുക.·
• മുന്‍കാല ക്ലെയിമുകളുടെ ഓഡിറ്റിന് മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശം നല്‍കുകയും ഫണ്ട് ദുരുപയോഗം തടയുകയും ചെയ്യുക.·
• സ്കീം നടപ്പാക്കലിന്റെ ആനുകാലിക നിരീക്ഷണം·
• ചികിത്സയുടെ ഫലം വിലയിരുത്തുക

• രോഗാവസ്ഥ, മരണനിരക്ക്, ചികിത്സയുടെ ഒരു വര്‍ഷത്തെ തുടര്‍നടപടികള്‍ എന്നിവ ശ്രുതിതരംഗത്തിന്റെ സംസ്ഥാനതല സാങ്കേതിക സമിതി വിലയിരുത്തും.
• ഇംപ്ലാന്റേഷന്‍ നടത്തിയ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ഒരു വര്‍ഷം വരെയുള്ള രോഗികളുടെ തുടര്‍നടപടികളുടെ വിശദാംശങ്ങള്‍ സംസ്ഥാനതല സാങ്കേതിക സമിതിയെ അറിയിക്കണം.
• സംസ്ഥാനതല സാങ്കേതിക സമിതി ഒരു വര്‍ഷം വരെ ഈ വിശദാംശങ്ങള്‍ വിലയിരുത്തുകയും റിപ്പോര്‍ട്ടിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ തുടര്‍ തീരുമാനങ്ങള്‍ എടുക്കുകയും ചെയ്യും.

ചികിത്സയ്ക്ക് അര്‍ഹരായ ഗുണഭോക്താക്കള്‍ക്ക് ചികിത്സാ സേവനങ്ങള്‍ എംപാനല്‍ ചെയ്ത ആശുപത്രികള്‍ വഴി പണരഹിതമായി നല്‍കും. എസ്എച്ച്എ നടപ്പാക്കുന്ന ആരോഗ്യകിരണം പദ്ധതിയുടെ ഒപിഡി ഓണ്‍ലൈന്‍ മൊഡ്യൂള്‍ വഴി ആശുപത്രികള്‍ക്ക് ക്ലെയിം നല്‍കാം. ഓണ്‍ലൈന്‍ പ്ലാറ്റ്‌ഫോം വഴി ആശുപത്രി സമര്‍പ്പിച്ച ക്ലെയിം 30 പ്രവൃത്തി ദിവസത്തിനുള്ളില്‍ പ്രോസസ്സ് ചെയ്യുന്നതായിരിക്കും.

പദ്ധതിയ്ക്കായി എംപാനല്‍ ചെയ്തിട്ടുള്ള ആശുപത്രികള്‍

ഗവണ്‍മെന്റ് മെഡിക്കൽ കോളേജ് ആശുപത്രി, തിരുവനന്തപുരം
ഗവണ്‍മെന്റ് മെഡിക്കൽ കോളേജ് ആശുപത്രി, കോട്ടയം
ഗവണ്‍മെന്റ് മെഡിക്കൽ കോളേജ് ആശുപത്രി, കോഴിക്കോട്
അസന്റ് ഹോസ്പിറ്റൽ, പെരിന്തൽമണ്ണ, മലപ്പുറം
ഡോ മനോജ്‍’സ് ഇഎൻടി ആശുപത്രി, കോഴിക്കോട്
ഡോ നൗഷാദ്‍’സ് ഇഎൻടി ആശുപത്രി, എറണാകുളം
നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് സ്പീച്ച് ആൻഡ് ഹിയറിംഗ് (നിഷ്), തിരുവനന്തപുരം (ഓഡിയോ വെർബൽ തെറാപ്പി)